دلارزدایی از باشگاه کشورهای مورد تحریم آمریکا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ایالات متحده با بی نظیر و قدرتمندترین سلاح های زرادخانه نظامی اش ازجمله هواپیماهای F-16، موشک های هیمارس (HIMARS)  یا هر سلاح متعارف دیگری به سر خود شلیک کرده است. قدرت واقعی ایالات متحده در دلار و استفاده آن به عنوان سلاحی برای کنترل مداوم دارایی هایش در ساختار تجارت جهانی که بن مایه و مواد اولیه آن را دلار شکل می دهد، نهفته است.

 
هم زمان با این وضعیت کلاسیک در یکجانبه گرایی امپراتوری آمریکا، گروه بریکس در اجلاس آتی خود در روسیه که ماه اکتبر برگزار می شود، مجموعه ای از اقدامات متقابل را آغاز خواهد کرد که توازن قدرت جهانی را به شدت تغییر خواهد داد؛ اما این تحول یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.

از زمان پایان جنگ جهانی دوم ایالات متحده بدون هیچ هزینه‌ و با خطر کمی تورم، تریلیون‌ها دلار چاپ یا به صورت دیجیتالی تولید و جهان را در ازای اعطای محصولات و خدمات خریداری کرده است

گسترش سلاح مالی همچنان در شرایط هرج و مرج ادامه دارد و به نظر می آید امپراتوری دلار پس از دهه ها سلطه آمریکا در حال نزول زیرزمینی است. سازوکاری که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد تا ایالات متحده را به بانکی تبدیل کند تا شرکت ها و دولت ها پولشان را به دلار مبادله کنند و این کشور بر همه تراکنش های اقتصادی تسلط داشته باشد. ایالات متحده آن زمان مدعی شد، متعهد است نقشی بی طرف داشته باشد.

اقتصاددانانی مانند ریچارد وولف، استاد بازنشسته دانشگاه ماساچوست آمهرست می‌گویند، از زمان پایان جنگ جهانی دوم ایالات متحده بدون هیچ هزینه‌ و با خطر کمی تورم، تریلیون‌ها دلار چاپ یا به صورت دیجیتالی تولید و جهان را در ازای اعطای محصولات و خدمات خریداری کرده است.

 
این امتیازی است که در اختیار داشتن ارز ذخیره جهانی به آمریکا می دهد. پس از پرداخت هزینه ها و خدمات به دلار آمریکا، شرکای تجاری بسیاری از دلارها را در خزانه‌داری آمریکا و سایر ابزارهای دلاری سرمایه‌گذاری می‌کنند. این مزیت منحصربه‌فردی است که باید به هر قیمتی از آن محافظت کرد، زیرا بریتانیا در اوج قدرت امپراتوری خود از چنین ابتکاری برخوردار بود، با این تفاوت که ایالات متحده دلار را به سلاحی تبدیل کرد که با اعمال تنبیه و اجبار تمام ساختار‌های تجارت بین‌المللی را زیر فشار قرار می‌دهد. این اقدامات و رویه‌ها باعث شد مزیت رقابتی منحصربه‌فردی که در گذشته داشت، از دست بدهد.

در کتاب «امپراتوری مخفی؛ چگونه آمریکا اقتصاد جهانی را به سلاح تبدیل کرد» (چاپ 2023) اثر هنری فارل از دانشگاه جانز هاپکینز و آبراهام نیومن از دانشگاه جورج تاون، درس های آموخته شده در زمینه درک نمادهای اقدامات اجباری کنترل ایالات متحده بر فضاهای اقتصادی و پول میان کشورها و شرکت ها بیان شده و آمده است، هرکسی بخواهد از سازوکار مالی بین المللی «سوئیفت» برای تسویه حساب های تجاری و اعتباری استفاده کند، مجبور است تمام آرشیوهای اطلاعاتی خود را درباره کاربران به مقام های آمریکایی تحویل دهد. این امکان به آنها اجازه می دهد اقدامات جاسوسی و قلدری خود را گسترش دهند و از مالکیت معنوی به قصد انحصارطلبی استفاده کنند.

با وجود این، فشار بر کره شمالی برای توقف برنامه اتمی نظامی‌اش شکست خورد و ایالات متحده از آن آموخت رویکرد «حمله تهاجمی» اش را علیه ایران اصلاح ‌کند. یکی از شوک‌ها به واشنگتن این بود که دریابند چقدر در اخراج اقتصاد متوسطی مانند ایران از سازوکار مالی جهانی می توانند موفق باشند. 

طبق طرح آمریکا، تحریم ها قرار بود روسیه را فلج، پایتخت شبه جزیره کریمه را به بندری برای ناتو تبدیل و مسکو را از صف قدرت های بزرگ خارج کند، ولی برعکس انتظارات، اقتصاد روسیه شکوفا شد و از اروپا پیشی گرفت. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز طبق همه نظرسنجی ها، ازجمله مراکز پژوهشی آمریکا محبوب تر از هر رئیس جمهور دیگری در غرب شده است.

«گروه هفت» در ماه جاری اعلام کرد، 50 میلیارد دلار وام به اوکراین اعطا خواهد کرد و به عنوان مجازات جنگ اوکراین، پرداخت از محل پول های بلوکه شده روسیه در کشورهای غربی خواهد بود. این موضوع ممکن است غیرمنتظره باشد، اما هشداری است برای همه کسانی که ذخایر مالی به دلار و یورو دارند. سقوط دلار با سرعتی اتفاق می افتد که هرگز در 20 سال گذشته انتظار نمی رفت؛ زمانی که تقریباً 70 درصد ذخایر جهانی بانک‌های مرکزی به دلار آمریکا بود. اکنون این میزان حدود 50 درصد کاهش یافته است و به سرعت در حال سقوط است.

کشورهایی مانند ایران، عربستان سعودی، ترکیه، مالزی، ونزوئلا و تعداد زیادی از کشورهای جنوب جهانی که بخش عمده ای از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، به دنبال دلارزدایی و کاهش خطرات آن برای خود و جایگزینی آن با طلا و سبدی از ارزهای دیگر هستند.

«گروه هفت» در ماه جاری اعلام کرد، 50 میلیارد دلار وام به اوکراین اعطا خواهد کرد و به عنوان مجازات جنگ اوکراین، پرداخت از محل پول های بلوکه شده روسیه در کشورهای غربی خواهد بود

در ماه مارس سال جاری چین 767 میلیارد دلار اوراق قرضه خزانه داری آمریکا یا حدود 10 درصد بدهی ملی خود را در اختیار داشت، زیرا پکن که در حال حاضر مورد هزاران تحریم قرار دارد، متوجه شده است ایالات متحده برای جلوگیری از رشد جهانی دست به هر کاری خواهد زد. به گفته شی جین پینگ رئیس جمهور چین، کشورش باید سازوکار پرداخت مالی مستقل از هژمونی آمریکا تعریف کند.

در نشست سال جاری بریکس در روسیه، جهان ممکن است شاهد تحرکات بزرگی برای ایجاد مکانیزم تجارت مالی جایگزین برای رقابت با سوئیفت باشد. امکان دارد سازوکار جدید ارتباط جهانی میان بانک‌ها تعریف و مؤسساتی برای جایگزینی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی ایجاد شود. همچنین شاید طرح ایجاد بانک توسعه یافته جدید گروه بریکس با سرمایه 100 میلیارد دلاری تصویب و کشورهای بیشتری برای پیوستن به این مجموعه پذیرفته شوند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: این روند پس از اجلاس اخیر بریکس در ژوهانسبورگ، پایتخت آفریقای جنوبی آغاز شد؛ جایی که رهبران توافق کردند و از وزیران دارایی و بانک های مرکزی خود خواستند تا توصیه هایی در زمینه بسترهای پرداخت جایگزین ارائه کنند. بنابراین، این روند ادامه دارد و نمی توان آن را متوقف کرد.

لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل نیز پیشنهاد کرد، جامعه اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب برای محافظت از روابط تجاری و اقتصادی خود در برابر سوء استفاده از دلار به دنبال بستر تجاری جدیدی باشد. در حال حاضر 30 کشور تمایل خود را برای پیوستن به گروه بریکس اعلم کرده اند.